اگر تاکنون نام منارجنبان اصفهان را شنیده باشید، حتماً با این سؤال مواجه شده‌اید که چرا این مناره‌ها حرکت می‌کنند؟ این بنای تاریخی یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان است که نه‌تنها از لحاظ معماری، بلکه به دلیل پدیده‌ای فیزیکی و اسرارآمیز مورد توجه گردشگران و دانشمندان قرار گرفته است.
اما این بنا چگونه ساخته شد؟ هدف از ساخت آن چه بود؟ در این مقاله از تریپ گردشگری، نگاهی دقیق به تاریخچه ساخت منارجنبان، ویژگی های منحصربه فرد آن و راز لرزش مناره‌ها خواهیم داشت.
تاریخچه ساخت منارجنبان
منارجنبان در ۸ کیلومتری غرب اصفهان، در نزدیکی روستای کارلادان قرار دارد و یکی از مکان‌های دیدنی مشهور استان اصفهان و بنایی با قدمت بیش از ۷۰۰ سال است که در اواخر دوره ایلخانی (سال ۷۱۶ هجری قمری / ۱۳۱۶ میلادی) ساخته شد.
این بنا در واقع آرامگاه عارف قرن هشتم هجری، عمو عبدالله کارلادانی است که فردی زاهد و مشهور در آن دوران بود. سنگ قبر این عارف در داخل این بنا قرار دارد.
در زمان ساخت این بنا، محمد خدابنده الجایتو (یکی از پادشاهان ایلخانی) بر ایران حکومت می‌کرد.
ویژگی های معماری منارجنبان
ساختار کلی بنا
منارجنبان ترکیبی از یک آرامگاه و دو مناره است. بنای اصلی، شامل یک ایوان آجری است که بر روی قبر عمو عبدالله کارلادانی ساخته شده است.
ارتفاع و ابعاد
- ارتفاع مناره‌ها: هر مناره ۷.۵ متر ارتفاع دارد.
- عرض هر مناره: ۱.۲ متر
- ارتفاع کلی بنا: حدود ۱۰ متر
مصالح به‌کاررفته
این بنا با استفاده از آجر، ملات گچ و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ ساخته شده که نشان‌دهنده سبک معماری دوره ایلخانی است.
تزئینات کاشی‌کاری
- کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی که با طرح‌های هندسی زیبا ساخته شده‌اند.
- سقف بنا نیز دارای تزئینات گچ‌بری و آجرکاری ساده اما چشم‌نواز است.
راز لرزش مناره های منارجنبان چیست؟
مهم‌ترین ویژگی این بنا، جنبیدن مناره‌ها است که به یک پدیده مهندسی و فیزیکی نادر مرتبط می‌شود.
اگر یکی از مناره‌ها تکان داده شود، مناره دیگر نیز به‌طور هم‌زمان شروع به لرزش می‌کند! اما دلیل این پدیده چیست؟
ارتباط فیزیکی بین مناره ها:
بنا به صورت یکپارچه و هماهنگ ساخته شده است و مناره‌ها به یکدیگر و همچنین به ایوان متصل هستند.
خاصیت فیزیکی تشدید (Resonance Effect) باعث می‌شود که با حرکت یک مناره، انرژی به مناره دیگر منتقل شده و آن نیز به لرزه درآید.
اثر مکانیکی:
وزن سبک مناره‌ها و طراحی انعطاف‌پذیر بنا باعث می‌شود که ضربات کوچک باعث ایجاد نوسانات در کل سازه شوند.
این ویژگی منحصر‌به‌فرد، منارجنبان را به یک شاهکار معماری در تاریخ تبدیل کرده است!
چرا منارجنبان اهمیت دارد؟
این بنا یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان محسوب می‌شود و سالانه هزاران گردشگر از آن بازدید می‌کنند. ویژگی منحصربه فرد آن، حرکت هم‌زمان دو مناره است که به دلیل طراحی خاص و اصول فیزیکی تشدید رخ می‌دهد.
این بنا یکی از معدود ساختمان‌هایی در دنیا است که دارای پدیده‌ای خاص و کمیاب در معماری است.
ساخت مناره‌هایی که بتوانند بدون فرو ریختن حرکت کنند، نیاز به محاسبات مهندسی دقیق داشته که در زمان ایلخانیان، یک شاهکار مهندسی محسوب می‌شد.
نکته مهم: برای حفظ بنا، امروزه بازدیدکنندگان اجازه تکان دادن مناره‌ها را ندارند و این کار فقط توسط راهنمایان مجموعه انجام می‌شود.
مکان: ۸ کیلومتری غرب اصفهان، جاده نجف‌آباد
ساعت بازدید: همه‌روزه از ۸ صبح تا ۱۸ عصر
بهترین زمان بازدید: فصل بهار و پاییز، زمانی که هوای اصفهان معتدل است.