اگر تا به حال تصویری از ونیز دیده باشید، حتماً شگفت‌زده شده‌اید: خانه‌هایی قدیمی، کانال‌هایی پر از قایق، خیابان‌هایی آبی به جای آسفالت، و معماری‌ای که روی آب ایستاده است. اما آیا این شهر با هدفی خاص روی دریا بنا شد؟ یا این یک تصادف تاریخی بود که تبدیل به یک شاهکار معماری شد؟ در این مقاله از تریپ گردشگری، با دلایل جغرافیایی، تاریخی و فنی شکل‌گیری این شهر شگفت‌انگیز آشنا می‌شویم.
چرا شهر ونیز روی اب است؟
ونیز (Venice) یکی از شهرهای معروف کشور ایتالیاست که در شمال شرق این کشور و در منطقه‌ای به نام دریاچه ونیز (Venetian Lagoon) واقع شده. این شهر از بیش از ۱۱۸ جزیره کوچک تشکیل شده که توسط پل‌ها و کانال‌ها به هم متصل شده‌اند.
در ادامه دلایل شکل گیری ونیز بر روی آب را با شما در میان گذاشته ایم:
فرار از حملات بربرها
در قرن پنجم میلادی، پس از سقوط امپراتوری روم غربی، اقوام مهاجم مانند بربرها به سرزمین‌های شمالی ایتالیا یورش می‌بردند. ساکنان شهرهای اطراف، برای فرار از این حملات، به سمت جزایر مردابی و غیرقابل دسترس منطقه لاگون پناه بردند. این جزایر به‌دلیل دسترسی سخت از طریق خشکی، امنیتی طبیعی برای پناه‌جویان فراهم می‌کرد.
مزیت تجاری و جغرافیایی
دریاچه ونیز در نزدیکی مسیرهای تجاری دریایی بسیار مهمی قرار داشت. مردمی که در آنجا ساکن شدند، از موقعیت مکانی خود برای ساختن یک امپراتوری تجاری دریایی بهره بردند و ونیز به یکی از قدرت‌های اقتصادی قرون وسطی تبدیل شد.
ساختار زمین‌شناسی مناسب
برخلاف تصور، شهر ونیز مستقیماً روی آب شناور نیست. بلکه بر روی لایه‌ای از پایه‌های چوبی و سنگ‌هایی به نام Istrian ساخته شده است. این چوب‌ها (اغلب چوب درخت توسکا یا بلوط)، در شرایط بدون اکسیژن زیر آب، نمی‌پوسند و با گذر زمان به چیزی شبیه سنگ سخت تبدیل می‌شوند.
طبق برخی منابع، پایه‌های چوبی در زمین گل‌آلود کوبیده شده‌اند تا به لایه‌های سخت‌تر زمین برسند. سپس روی آن‌ها سنگ‌های فشرده قرار گرفته و در نهایت ساختمان‌ها روی آن‌ها ساخته شده‌اند. این تکنیک مهندسی هوشمندانه و خلاقانه قرون وسطایی باعث شد که ونیز تا امروز پابرجا بماند.
چالش های شهر ونیز
ونیز در حال حاضر با چندین چالش مهم روبه‌روست:
- فرونشست زمین به دلیل وزن زیاد ساختمان‌ها و افت سطح آب‌های زیرزمینی
- بالا آمدن سطح آب دریا بر اثر تغییرات اقلیمی (پدیده‌ی “Acqua Alta” یا آب بالا)
- افزایش گردشگران که به زیرساخت‌های حساس شهر فشار وارد می‌کند
کلام آخر
شهر ونیز، شاهکار مهندسی انسانی در دل آب، نه‌تنها به دلیل زیبایی بی‌نظیرش، بلکه به‌خاطر پشتوانه تاریخی و هوشمندی در طراحی‌اش شگفت‌انگیز است. این شهر روی آب نیست، بلکه روی هزاران پایه چوبی قرار دارد که قرن‌هاست ایستادگی می‌کنند. ونیز، نمادی از هنر، بقا و نبوغ بشر در برابر طبیعت است.